Böbrek reflüsü nedir ve nasıl tedavi edilir?

Böbrek reflüsü, tıbbi adıyla vezikoüreteral reflü (VUR), idrarın normal akış yönünün tersine dönerek mesaneden üreterler (idrar kanalları) ve böbreklere geri kaçması durumudur. Normalde idrar, böbreklerden üreterler aracılığıyla mesaneye doğru tek yönlü olarak ilerler ve mesane dolduğunda üretra yoluyla vücut dışına atılır. Ancak VUR'da, mesane ile üreterlerin birleştiği noktadaki valf benzeri mekanizmanın yetersiz çalışması nedeniyle idrar geriye doğru kaçar. Bu durum özellikle çocuklarda yaygın olarak görülür ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına, böbrek hasarına veya böbrek fonksiyon kaybına yol açabilir.

Böbrek Reflüsünün Nedenleri

Böbrek Reflüsünün Belirtileri

Böbrek Reflüsü Teşhisi

Teşhis genellikle şu yöntemlerle konulur:

• Ultrasonografi: Böbrek ve idrar yollarının yapısal durumunu değerlendirmek için kullanılır.
• Voiding Sistoüretrografi (VCUG): Reflüyü doğrudan gösteren altın standart tanı yöntemidir. Mesaneye kontrast madde verilerek röntgen çekilir ve idrarın geri kaçışı izlenir.
• DMSA böbrek sintigrafisi: Böbreklerdeki hasarı ve işlevi değerlendirmek için kullanılır.

Böbrek Reflüsü Tedavi Yöntemleri

Tedavi, reflünün derecesine (hafif-şiddetli), hastanın yaşına, böbrek hasarı olup olmamasına ve eşlik eden diğer faktörlere göre belirlenir.

1. Konservatif (İzlem ve İlaç Tedavisi) Yaklaşım

Genellikle hafif ve orta dereceli (Grade I-III) reflüde, özellikle küçük çocuklarda tercih edilir. Bu yöntemde:

• Düşük doz antibiyotik profilaksisi: İdrar yolu enfeksiyonlarını önlemek için günlük düşük doz antibiyotik kullanılır.
• Düzenli takip: Hastanın büyümesiyle birlikte reflünün kendiliğinden düzelebileceği gözlemlenir. Bu nedenle düzenli kontrollerle böbrek fonksiyonları ve reflü derecesi izlenir.
• Mesane ve bağırsak eğitimi: Kabızlığın önlenmesi ve düzenli işeme alışkanlıklarının kazandırılması tedaviyi destekler.

2. Cerrahi Tedavi

Cerrahi müdahale, aşağıdaki durumlarda gerekli olabilir:

• Yüksek dereceli reflü (Grade IV-V)
• İlaç tedavisine rağmen tekrarlayan enfeksiyonlar
• Böbrek hasarı veya büyüme geriliği gelişmesi
• Reflünün kendiliğinden düzelmemesi

Cerrahi yöntemler şunlardır:

• Endoskopik Enjeksiyon: Minimal invaziv bir yöntemdir. Mesaneye üreter ağzının altına özel bir madde enjekte edilerek valf mekanizması güçlendirilir.
• Açık Cerrahi (Üreteral Reimplantasyon): Geleneksel cerrahi yöntemdir. Üreter mesaneye yeniden yerleştirilerek geri kaçış önlenir. Yüksek başarı oranına sahiptir.
• Laparoskopik veya Robotik Cerrahi: Daha az invaziv tekniklerle üreteral reimplantasyon yapılabilir.

Sonuç

Böbrek reflüsü, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen bir durumdur. Hafif vakalarda kendiliğinden düzelme ihtimali yüksekken, daha ciddi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Tedavi sürecinde düzenli doktor kontrolleri, enfeksiyonlardan korunma ve hasta/hasta yakınlarının eğitimi büyük önem taşır. Eğer çocuğunuzda veya sizde yukarıdaki belirtiler varsa, bir üroloji veya nefroloji uzmanına başvurmanız önerilir.